Dutch
English
French
Frisian
German
Italian
Spanish
Les 3
De imperfectie van (doping)tests
In de vorige lessen zagen we dat perfecte tests niet bestaan, dus ook perfecte dopingtests niet. Om de kwaliteit van een test en daarmee de kans op foute uitkomsten te beoordelen zijn twee begrippen belangrijk: betrouwbaarheid en validiteit.
a. Betrouwbaarheid
De betrouwbaarheid van een test laat zien in hoeverre die test bij herhaald meten hetzelfde resultaat geeft. Als u de betrouwbaarheid van uw personenweegschaal wilt weten, gaat u meerdere keren kort na elkaar op die weegschaal staan. Varieert uw gewicht meer dan 5 kg, dan is die weegschaal volstrekt onbetrouwbaar om uw gewicht mee te controleren. Variëren de meetwaarden minder dan 1 kg, dan is de weegschaal redelijk betrouwbaar voor dat doel en betrouwbaarder naarmate de variatie kleiner is.
De betrouwbaarheid van een test wordt aangeduid met een getal tussen de 0 en 1. Bij een betrouwbaarheid van 0 kunt u net zo goed een dobbelsteen gooien. Bij een betrouwbaarheid van 1 is de test volledig betrouwbaar. Een weegschaal geeft dan steeds precies hetzelfde gewicht aan. Perfect (100%) betrouwbare tests bestaan echter niet, niet bij weegschalen en niet bij dopingtests.
Hoe binnen de antidopingwereld met de betrouwbaarheid van dopingtests wordt omgegaan, illustreert de Floyd Landis-casus. Deze Amerikaanse wielrenner werd in 2006 zijn Tourzege afgenomen vanwege een te hoge testosteron/epitestosteron verhouding. Het afgenomen monster werd drie keer geanalyseerd met als uitkomsten: 4,9:1, 5:1 en 11,4:1. Het verschil tussen de eerste twee verhoudingswaarden lijkt een aanvaardbare meetafwijking te zijn, De derde meetwaarde maakt de analyse echter ongeschikt om te beoordelen of Landis doping gebruikte. Deze waarde wijkt zo sterk van de andere twee af, dat dat de analyse als geheel onbetrouwbaar maakt.
Drie analyses van het dopingmonster van Landis gaven testosteron:epitestosteron (t:e) verhoudingen van respectievelijk 4,9:1, 5:1 en 11,3:1 waren. De kritische testscore was 4:1.
Desondanks communiceerde de antidopingwereld in eerste instantie alleen de meest onbetrouwbare score (11,4:1) van de drie.[4; 17].
Betrouwbare tests zijn niet automatisch ook valide: de mate waarin de test meet wat ze beoogt te meten. Als uw personenweegschaal aangeeft dat u gemiddeld 75 kg weegt, betekent dat niet dat u ook 75 kg weegt. Uw echte en gemeten gewicht kunnen verschillen en dat verschil is afhankelijk van de validiteit van de weegschaal. Het weegresultaat wordt dan mede beïnvloed door andere, vaak onbekende, factoren. U wilt bijvoorbeeld uw ‘schone’ gewicht weten, maar u weegt zich met kleren aan. Die meting is minder valide voor uw ‘schone’ gewicht. Het meetresultaat wordt immers beïnvloed door het kledinggewicht.
Betrouwbare tests zijn niet automatisch ook valide en andersom zijn valide tests niet zondermeer betrouwbaar. Je kunt bijvoorbeeld met een slechte (niet valide) meetlat heel betrouwbaar steeds dezelfde foute afstand meten.<< Les 2
© 2007 - 2018 - Dr. Bram Brouwer, Mantgum